۱۶ مرداد ۱۳۹۱

۹۹/۹ درصد از زوج‌هایی که استفاده از قرص‌های ترکیبی را برای جلوگیری از بارداری انتخاب کرده‌اند و از آن به طور منظم و درست استفاده می‌کنند در طول یک سال از بارداری ناخواسته مصون بوده‌اند.

بهترین و مطمئن‌ترین روش پیشگیری از بارداری در ابتدای ازدواج استفاده از قرص‌های خوراکی جلوگیری از بارداری است. این قرص‌ها خود به سه دسته تقسیم‌بندی می‌گردند:

• منو فازیک (تک مرحله‌ای): میزان هورمون‌های استروژن و پروژسترون در تمام قرص‌ها یکسان می‌باشد. قرص‌های LD وHD در این گروه قرار دارند.

• دی فازیک (دو مرحله‌ای): میزان هورمون‌های استروژن و پروژسترون در دو مرحله تغییر می‌کند.

• تری فازیک (سه مرحله‌ای): میزان هورمون‌های استروژن و پروژسترون در سه مرحله به تدریج افزایش می‌یابد.

بسته‌بندی قرص‌های ترکیبی نیز دو گونه است؛ ۲۱ عددی و ۲۸ عددی.

قرص کاملا موثر و بی‌خطر و بازگشت‌پذیر است. قرص علاوه بر خاصیت جلوگیری از بارداری چند اثر بهداشتی عمده دارد:

کاهش احتمال ابتلا به سرطان جسم رحم و سرطان تخمدان، محافظت در برابر بیماری‌هایی چون بیماری التهابی لگن خاصره و بیماری‌های خوش‌خیم پستان، محافظت در مقابل کم‌خونی به علت کم شدن حجم خون عادت ماهانه زن، کاهش میزان بروز بارداری‌‌های خارج از رحم، منظم‌تر شدن عادت ماهانه و کاهش دردهای این دوران، کمک به درمان جوش‌های صورت، کاهش بروز کیست‌های تخمدانی، افزایش تراکم استخوان‌ها، جلوگیری از بروز تصلب شرایین (آترواسکلروز) و بهبود آرتریت روماتویید. علاوه بر این، از جمله مزایای چشمگیر قرص‌های ضد بارداری آن است که خوردن قرص بدون ارتباط با عمل جنسی است و به همین دلیل جزو معدود روش‌هایی است که مردم در استفاده از آن احساس ناراحتی نمی‌کنند.

در بعضی موارد به تعادل هورمونی در بدن خانم‌ها کمک می‌کند و باعث بهبود شرایط جسمی ‌و روحی در آنان می‌گردد. و اما نکته مهم اینکه: در مواردی اثر قرص‌های خوراکی جلوگیری از بارداری کاهش یافته و باید از یک روش مکمل دیگر جلوگیری از بارداری استفاده گردد. این موارد شامل: بعضی از داروها مانند داروهای ضدتشنج، ضدسل، ضدقارچ، خواب‌آور، آنتی‌بیوتیک‌ها و آرام‌بخش‌ها است. اسهال و استفراغ شدید نیز اثربخشی قرص‌ها را کاهش می‌دهد و باید از روش دیگر جلوگیری از بارداری استفاده گردد. ضمنا قرص‌های ترکیبی حجم شیر مادر را کم می‌کند بنابراین زنان شیرده در ۶ ماهه اول بعد از زایمان نباید از این قرص‌ها استفاده کنند.

دکتر سوزان قلعه‌باغی (دکترای مدیریت بهداشت و درمان و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد) – سایت سلامت ایران

آمپول ضد بارداری

۱. آمپول دپوپروورا که نام ژنریک آن مدروکسی پروژسترون استات است حاوی پروژسترون است که تزریق آن موجب جلوگیری از بارداری به مدت سه ماه می‌شود.

۲. آمپول دپوپروورا یک داروی ضد بارداری خیلی موثر است. از هر هزار خانمی که از این آمپول طی یک سال استفاده می‌کنند، فقط یک یا دو نفر از آنها ممکن است باردار شود. اثر این آمپول‌ها ۱۲ هفته است.

۳. در هنگام استفاده از این آمپول‌ها، این موارد را به اطلاع پزشک خود برسانید: ‌در صورتی که باردار هستید، در صورتی که به نوزاد خود شیر می‌دهید، در صورتی که خون‌ریزی‌های نامنظم و غیرمعمول دارید، در صورتی که سابقه سکته داشته‌اید، در صورتی که سابقه لخته شدن خون در رگ‌های پاهایتان

اسفنج ضد بارداری چیست؟

اسفنج‌های ضدبارداری از جنس پلی اورتان بوده و به شکل بالش‌های کوجکی هستند که حاوی یک ماده اسپرم‌کش است. در یک طرف این اسفنج‌ها، ‌فرو رفتگی وجود دارد که روی دهانه رحم قرار داده می‌شود و به عنوان سدی جلوی عبور اسپرم‌ها به داخل دهانه رحم را می‌گیرد. در طرف دیگر اسفنج، یک حلقه وجود دارد که در هنگام خارج کردن اسفنج می‌توان با کشیدن آن، اسفنج را بیرون آورد. اسفنج‌ها در یک اندازه ساخته شده‌اند و می‌توان آنها را بدون نسخه پزشک تهیه کرد.

اسفنج‌ها را می‌توان تا ۲۴ ساعت پیش از مقاربت در مهبل قرار داد. پس از شش ساعت که از مقاربت گذشت، می‌توان اسفنج را خارج کرد.

جلوگیری از بارداری بصورت اضطراری

اگر مقاربت بدون استفاده از یکی از روشهای پیشگیری از بارداری انجام شود و یا اتفاقی مانند پاره شدن کاندوم و یا نظیر آن رخ دهد،  می‌توان از روش جلوگیری از بارداری بصورت اضطراری استفاده کرد.  رایجترین روش پیشگیری بصورت اضطرای،  مصرف قرصهای معمولی خوراکی ضدبارداری HD است که به نام « قرص صبح روز بعد » مشهور شده اند.

زمان و نحوه مصرف :

* بعد از مقاربتی که احتمال بارداری دارد،  در اولین فرصت ۲ قرص خوراکی HD  همراه با شیر یا آب زیاد بایستی مصرف شود.  باید دقت کرد که قرص نوبت اول را در زمانی مصرف کرد که نوبت دوم را بتوان ۱۲ ساعت پس از آن مصرف کرد.  مصرف نوبت اول را بی دلیل نباید به تأخیر انداخت،  زیرا میزان تأثیر ممکن است با گذشت زمان کاهش یابد.

نکته مهم اینست که اگر بیش از ۷۲ ساعت (۳ روز)از مقاربت گذشته باشد،  استفاده از روش اضطراری توصیه نمی‌شود و بایستی در این موارد با پزشک مشورت کرد.

۱۲  ساعت پس از خوردن قرصهای نوبت  اول، ‌۲ قرص HD دیگر بایستی خورده شود.

* اگر فرد در طول دو ساعت پس از مصرف قرصها در نوبت اول یا دوم،  دچار استفراغ شد،  در اولین فرصت باید ۲ قرص دیگر HD مصرف کند.  اگر این اتفاق بعد از خوردن قرصها در نوبت اول رخ دهد،  قرصهای نوبت دوم کماکان باید ۱۲ ساعت بعد از نوبت اول مصرف شوند.  تزریق یک آمپول ب ۶ بصورت عضلانی می‌تواند در کاهش تهوع مؤثر باشد.  استفراغ اگر بیش از دو ساعت بعد از مصرف قرصها رخ دهد،  اهمیتی ندارد زیرا دارو جذب شده است.

*  مقدار مصرف ذکر شده در بالا، ‌ برای قرصهای از نوع HD است.  اگر قرص نوع LD در دسترس باشد،  بایستی درهر نوبت ۴ قرص مصرف کرد.  ( در مجموع ۸ قرص )

هشدار :

این روش فقط برای موارد اضطراری بکار می‌رود و نباید بطور مداوم،  بعنوان یک روش پیشگیری بکار رود.  بلکه پس از استفاده از این روش،  بایستی به پزشک یا مراکز بهداشتی – درمانی مراجعه کرد و پس از مشاوره،  یکی از روشها را بصورت دائمی‌انتخاب کرد.

عوارض جانبی :

قرصهای خوراکی اگر به روش اضطراری ذکر شده در بالا مصرف شوند،  باعث عوارض جانبی موقت می‌شوند که رایج‌‌ترین آنها تهوع است.  گاهی ممکن است سردرد،  سرگیجه،  انقباض عضلات و یا نرمی‌سینه ها نیز رخ دهد که البته همه عوارض جانبی گذرا بوده و معمولاً پس از ۲۴  رفع می‌شوند.

پس از مصرف هیچ علامت فوری که نشان دهد قرصها اثر کرده یا نکرده اند، ‌ وجود ندارد و فقط قاعدگی بایستی به موقع و یا چند روز زودتر یا دیرتر رخ دهد.  اگر شروع قاعدگی،  بیش از یک هفته به تاخیر افتد ویا هر مورد خاص دیگی وجود داشته باشد،  باید به پزشک مراجعه کرد.

نکته مهم اینست که اگر بعد از مصرف قرصها،  دوباره مقاربتی انجام شود که احتمال بارداری در آن وجود داشته باشد،  آن قرصهای از بارداری مجدد جلوگیری نمی‌کنند.

این روش صد درصد مؤثر نیست،  اما غالباً از بارداری جلوگیری می‌کند و تقریباً در ۹۸٪ موارد از حاملگی پیشگیری می‌کند.  اگر چند بار از این روش استفاده شود،  تأثیر آن کمتر شده و احتمال بارداری بیشتر می‌شود.

 

 منبع: سایت پزشکی ایران : IranMedical.Net